Ly hôn đơn phương và ly hôn thuận tình giống, khác nhau thế nào về thủ tục ly hôn, điều kiện ly hôn, thẩm quyền, thời gian giải quyết ly hôn, án phí ly hôn ai chịu…
I. Căn cứ pháp lý
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 có hiệu lực từ ngày 01/01/2015.
- Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 có hiệu lực từ ngày 01/07/2016.
II. Điểm giống nhau giữa ly hôn thuận tình và ly hôn đơn phương là gì?
5 đặc điểm giống nhau cơ bản giữa thủ tục ly hôn đơn phương và thủ tục ly hôn thuận tình:
- Mục đích: Đều là thủ tục chấm dứt quan hệ hôn nhân hợp pháp giữa vợ và chồng theo quy định của pháp luật.
- Vai trò của Tòa án: Đều phải được Tòa án có thẩm quyền giải quyết, chỉ khi có quyết định hoặc bản án có hiệu lực của Tòa án, quá trình ly hôn mới được coi là hoàn tất, chính thức chấm dứt quan hệ hôn nhân hợp pháp giữa vợ và chồng.
- Trình tự thủ tục: Theo quy định của pháp luật, trước khi giải quyết ly hôn, Tòa án bắt buộc phải tổ chức hòa giải. Trường hợp hòa giải không thành mới tiến hành xét xử, giải quyết cho ly hôn.
- Quyền ủy quyền tham gia tố tụng: Vợ và chồng có thể ủy quyền cho luật sư hoặc người đại diện hợp pháp thay mặt nộp hồ sơ yêu cầu ly hôn. Tuy nhiên, về việc tham gia tố tụng trong quá trình tiến hành thủ tục ly hôn thì cả 2 bên đều phải trực tiếp tham gia, không được ủy quyền.
- Án phí ly hôn: Án phí sơ thẩm là 300.000 đồng nếu không có tranh chấp tài sản. Trường hợp có tài sản tranh chấp thì án phí được tính dựa trên giá trị tài sản yêu cầu chia.
III. Điểm khác nhau giữa ly hôn thuận tình và ly hôn đơn phương
1. Về khái niệm ly hôn
➨ Khái niệm thuận tình ly hôn:
Ly hôn thuận tình là trường hợp ly hôn do cả hai vợ chồng đồng thuận chấm dứt hôn nhân, cùng nộp đơn yêu cầu ly hôn và đã thống nhất về vấn đề con cái, tài sản sau ly hôn.
➨ Khái niệm đơn phương ly hôn:
Ly hôn đơn phương là trường hợp ly hôn mà chỉ một bên vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn, bên còn lại không đồng ý hoặc không hợp tác giải quyết, thống nhất được các vấn đề liên quan tới con cái, phân chia tài sản... sau ly hôn.
➣ Xem thêm:
2. Về bản chất của ly hôn
➨ Bản chất của ly hôn thuận tình:
- Ly hôn đồng thuận là vụ việc dân sự.
- Vụ việc ly hôn không có tranh chấp, hai bên tự nguyện đồng ý ly hôn.
- Vợ và chồng cùng ký vào đơn yêu cầu Tòa án công nhận đồng thuận ly hôn.
➨ Bản chất của ly hôn đơn phương:
- Ly hôn đơn phương được Tòa án giải quyết theo thủ tục vụ án dân sự.
- Vụ án ly hôn có xảy ra tranh chấp, người vợ hoặc người chồng sẽ có quyền tự làm đơn khởi kiện gửi Tòa án yêu cầu cho ly hôn.
- Đơn ly hôn đơn phương chỉ cần có chữ ký của người nộp đơn.
3. Về điều kiện ly hôn
➨ Điều kiện ly hôn thuận tình:
Theo Điều 55 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, điều kiện để Tòa án công nhận ly hôn thuận tình là hai vợ chồng cùng tự nguyện yêu cầu ly hôn và đã thỏa thuận ly hôn rõ ràng, đầy đủ về:
- Việc nuôi dưỡng con, chăm sóc, trông nom, giáo dục cho con sau ly hôn;
- Phân chia tài sản chung và nghĩa vụ tài chính, bao gồm trách nhiệm trả nợ (nếu có).
Lưu ý:
1) Nội dung thỏa thuận phải đảm bảo quyền lợi chính đáng của vợ và con.
2) Trường hợp thỏa thuận không đảm bảo quyền lợi chính đáng của vợ và con hoặc 2 bên không tự thỏa thuận được thì Tòa án có quyền không công nhận thuận tình ly hôn và tiến hành giải quyết việc ly hôn.
➨ Điều kiện đơn phương ly hôn:
Theo Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, bạn có thể đơn phương ly hôn nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Vợ hoặc chồng sử dụng bạo lực gia đình gây ảnh hưởng đến tinh thần, thể chất của người còn lại.
- Vợ hoặc chồng vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ của vợ và chồng, khiến mối quan hệ hôn nhân trở nên trầm trọng, không thể tiếp tục chung sống.
- Vợ hoặc chồng đã được Tòa án ra quyết định tuyên bố mất tích.
- Cha, mẹ hoặc người thân của vợ hoặc chồng có quyền yêu cầu ly hôn nếu người vợ hoặc người chồng bị bạo lực gia đình nghiêm trọng, không đủ năng lực hành vi dân sự, không còn khả năng nhận thức để tự thực hiện việc nộp đơn ly hôn.
4. Về cơ quan có thẩm quyền giải quyết ly hôn
➨ Thẩm quyền giải quyết thuận tình ly hôn:
Thuộc về Tòa án nhân dân khu vực nơi cư trú của vợ hoặc chồng.
➨ Thẩm quyền giải quyết ly hôn đơn phương:
Do Tòa án nhân dân khu vực nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc thụ lý và giải quyết.
5. Về trình tự tiến hành thủ tục ly hôn
➨ Quy trình ly hôn thuận tình:
- Bước 1: Vợ chồng cùng chuẩn bị hồ sơ ly hôn thuận tình theo quy định pháp luật.
- Bước 2: Nộp hồ sơ về Tòa án nhân dân nơi có thẩm quyền xử lý vụ việc.
- Bước 3: Tòa án tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ hợp lệ và ra thông báo yêu cầu nộp tạm ứng án phí.
- Bước 4: Vợ chồng tiến hành nộp tạm ứng án phí ly hôn thuận tình tại Chi cục Thi hành án dân sự, sau đó nộp biên lai tạm ứng án phí đến Tòa án nơi tiếp nhận đơn ly hôn.
- Bước 5: Sau khi nhận biên lai nộp tạm ứng án phí, Tòa án ra quyết định thụ lý vụ việc.
- Bước 6: Tòa án tổ chức phiên hòa giải giữa hai bên theo quy định.
- Trường hợp hòa giải thành: Vụ việc ly hôn chấm dứt.
- Trường hợp hòa giải không thành và hai bên vẫn đồng ý ly hôn: Tòa án sẽ xem xét, ra quyết định công nhận thuận tình ly hôn.
➣ Xem chi tiết & tải mẫu hồ sơ: Thủ tục ly hôn thuận tình.
➨ Quy trình ly hôn đơn phương:
- Bước 1: Người có yêu cầu ly hôn chuẩn bị hồ sơ ly hôn đơn phương theo quy định pháp luật.
- Bước 2: Nộp đơn tại Tòa án nhân dân khu vực nơi người bị yêu cầu ly hôn cư trú.
- Bước 3: Sau khi kiểm tra hồ sơ hợp lệ, Tòa án ra thông báo nộp tạm ứng án phí.
- Bước 4: Người yêu cầu ly hôn tiến hành nộp tạm ứng án phí tại Chi cục Thi hành án và nộp lại biên lai cho Tòa án.
- Bước 5: Tòa án ra quyết định thụ lý vụ án ly hôn đơn phương.
- Bước 6: Tòa án tiến hành thu thập chứng cứ, tài liệu liên quan (nếu cần), lấy ý kiến của bị đơn và tổ chức phiên hòa giải ly hôn.
- Nếu hòa giải thành: Tòa án lập biên bản và ra quyết định công nhận hòa giải thành.
- Nếu hòa giải không thành: Tòa án lập biên bản hòa giải không thành và đưa vụ án ra xét xử.
➣ Xem chi tiết & tải mẫu hồ sơ: Thủ tục ly hôn đơn phương.
➨ Đối với ly hôn thuận tình:
Theo Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, thời gian xử lý thủ tục ly hôn thuận tình sẽ được quy định như sau:
- Giai đoạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu kéo dài trong thời hạn 1 tháng, kể từ ngày Tòa án thụ lý.
- Tổ chức phiên họp để giải quyết vụ việc trong vòng 15 ngày kể từ khi có quyết định về việc mở phiên họp.
➨ Đối với ly hôn đơn phương:
Cũng căn cứ theo Bộ luật Tố tụng dân sự, thời gian ly hôn đơn phương được quy định như sau:
- Tại giai đoạn sơ thẩm:
- Tòa án sẽ tiến hành chuẩn bị xét xử trong thời gian từ 4 đến 6 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án.
- Phiên tòa sơ thẩm sẽ được mở trong vòng 1 tháng kể từ khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử. Trong trường hợp có lý do chính đáng, thời gian này có thể là 2 tháng.
- Tại giai đoạn phúc thẩm:
- Thời gian chuẩn bị xét xử kéo dài từ 2 đến 3 tháng tính từ ngày Tòa án thụ lý.
- Phiên tòa phúc thẩm được mở trong vòng 1 tháng tính từ lúc có quyết định về việc đưa vụ án ra xét xử. Nếu có lý do hợp lý, thời hạn này cũng có thể được kéo dài tối đa 2 tháng.
7. Quy định về trường hợp không được ly hôn
➨ Đối với ly hôn thuận tình:
Cả vợ và chồng đều không bị hạn chế về quyền yêu cầu ly hôn.
➨ Đối với ly hôn đơn phương:
Trong thời gian vợ đang mang thai, sinh con hoặc nuôi con dưới 1 tuổi, người chồng không được phép đơn phương ly hôn theo quy định tại khoản 3 Điều 51 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
8. Quy định về việc án phí ly hôn ai chịu?
➨ Đối với ly hôn thuận tình:
- Mỗi bên sẽ chịu một nửa án phí hoặc 2 bên tự thỏa thuận để 1 bên chi trả mức án phí này.
➨ Đối với ly hôn đơn phương:
- Người nộp đơn chịu án phí sơ thẩm.
- Trường hợp có tranh chấp tài sản, mức án phí sẽ được chia cho cả hai bên đương sự. Căn cứ vào giá trị tài sản mà mức án phí mỗi người phải chịu sẽ được chia sau theo phán quyết của Tòa án.
➣ Xem chi tiết: Án phí ly hôn ai chịu?
IV. Chuyển thủ tục đồng thuận ly hôn thành đơn phương ly hôn được không?
Trong thời gian Tòa án đang thụ lý vụ án ly hôn thuận tình, tức tối đa 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định thụ lý đơn, các bên vẫn có quyền thay đổi hình thức ly hôn từ thuận tình sang đơn phương.
Cụ thể, trường hợp một trong hai bên nộp đơn xin rút yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ việc. Khi đó, nếu bên còn lại vẫn muốn ly hôn thì có thể chuẩn bị hồ sơ và thực hiện thủ tục đơn phương ly hôn theo quy định của pháp luật.
➣ Xem thêm:
V. Câu hỏi thường gặp về ly hôn thuận tình và ly hôn đơn phương
1. Cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết ly hôn?
Thẩm quyền giải quyết ly hôn thuộc về:
- Tòa án nhân dân cấp huyện nơi cư trú của vợ hoặc chồng đối với ly hôn thuận tình.
- Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc thụ lý và giải quyết đối với ly hôn đơn phương.
2. Thời gian giải quyết ly hôn là bao lâu?
Thời gian giải quyết ly hôn sẽ tùy thuộc vào từng trường hợp, cụ thể:
- Đối với ly hôn thuận tình: Thời gian giải quyết thường kéo dài từ 2 đến 3 tháng. Nếu xử lý theo thủ tục rút gọn, thời gian có thể rút ngắn còn khoảng 30 ngày.
- Đối với ly hôn đơn phương: Thời gian giải quyết trong khoảng từ 6 đến 8 tháng tùy thuộc vào mức độ phức tạp của vụ việc.
➣ Xem chi tiết: Thời gian giải quyết ly hôn.
3. Có thể ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục ly hôn không?
Vợ hoặc chồng chỉ có thể ủy quyền cho luật sư hoặc người đại diện hợp pháp thực hiện nộp hồ sơ ly hôn chứ không thể ủy quyền đại diện tham gia tố tụng giải quyết vụ việc ly hôn.
4. Những trường hợp nào không được ly hôn?
Trong thời gian vợ đang mang thai, sinh con hoặc nuôi con dưới 1 tuổi, người chồng không được phép đơn phương ly hôn theo quy định tại khoản 3 Điều 51 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
5. Án phí ly hôn ai chịu?
Tùy theo hình thức ly hôn và nội dung tranh chấp mà quy định về người chịu án phí ly hôn sẽ khác nhau:
- Đối với ly hôn thuận tình: Mỗi bên sẽ chịu một nửa án phí dân sự sơ thẩm hoặc 2 bên tự thỏa thuận để 1 bên sẽ chi trả mức án phí này.
- Đối với ly hôn đơn phương: Người nộp đơn phải chịu án phí sơ thẩm. Trường hợp có tranh chấp tài sản, mức án phí sẽ được chia cho cả hai bên đương sự, căn cứ vào giá trị tài sản mà mỗi người sẽ được chia phần án phí khác nhau sau khi Tòa án phán quyết.
—
Mọi nhu cầu tư vấn pháp luật, vui lòng để lại câu hỏi, thông tin ở phần bình luận bên dưới hoặc liên hệ Luật Tín Minh theo hotline 0983.081.379 (Miền Bắc - Miền Trung) hoặc 090.884.2012 (Miền Nam) để được hỗ trợ nhanh chóng. để được hỗ trợ nhanh chóng.