Tiêu chí so sánh, phân biệt người Giám Hộ và Đại Diện là gì?

Người giám hộ là gì? Người đại diện theo pháp luật, theo ủy quyền là gì? So sánh, phân biệt người đại diện và người giám hộ về bản chất, mục đích, đối tượng...

I. Căn cứ pháp lý

• Bộ luật Dân sự 2015, hiệu lực từ ngày 01/01/2017.
• Luật Hộ tịch 2014, hiệu lực từ ngày 01/01/2016.

II. Giám hộ là gì? Đại diện là gì?

1. Giám hộ là gì? Người giám hộ là gì?

Căn cứ Điều 46 Bộ luật Dân sự 2015, giám hộ là việc pháp nhân hoặc cá nhân thực hiện việc chăm sóc, bảo vệ quyền & lợi ích hợp pháp của một cá nhân khác theo quy định của pháp luật hoặc theo sự chỉ định, cử của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trong đó:

➧ Cá nhân, pháp nhân thực hiện việc giám hộ được gọi là người giám hộ:

• Người giám hộ phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định tại Điều 49, Điều 50 Bộ luật Dân sự 2015.
• Một cá nhân/pháp nhân có thể trở thành người giám hộ cho nhiều người trong cùng một thời điểm.

➧ Cá nhân được chăm sóc, bảo vệ quyền & lợi ích được gọi là người được giám hộ, được quy định tại Điều 47 Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm:

• Người bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc gặp khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
• Người dưới 18 tuổi không còn cha, mẹ hoặc chưa xác định được cha và mẹ.
• Người dưới 18 tuổi có cha, mẹ nhưng cha, mẹ không đáp ứng điều kiện để trở thành người giám hộ của người đó theo quy định của pháp luật.

Lưu ý: 

Người từ đủ 18 tuổi trở lên, khi ở trạng thái có đầy đủ năng lực hành vi dân sự có thể lựa chọn trước người giám hộ cho mình trong trường hợp rơi vào tình trạng cần được giám hộ. Việc lựa chọn này phải được người giám hộ đồng ý và phải thể hiện bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực. 

➧ Cơ quan có thẩm quyền cử, chỉ định người giám hộ được quy định như sau:

• Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã nơi cư trú của người được giám hộ cử người giám hộ.
• Tòa án nhân dân có thẩm quyền thực hiện chỉ định người giám hộ.

Việc cơ quan có thẩm quyền cử hoặc chỉ định người giám hộ phải tuân thủ quy định tại Điều 54 Bộ luật Dân sự 2015. 

Lưu ý: 

1) Việc giám hộ phải được đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền theo đúng quy định pháp luật về hộ tịch, trừ trường hợp giám hộ đương nhiên cho người dưới 18 tuổi hoặc người bị mất năng lực hành vi dân sự quy định tại Điều 52 Bộ luật Dân sự 2015 thì không bắt buộc đăng ký.

2) Một cá nhân chỉ được có 1 người giám hộ, trừ trường hợp cha và mẹ cùng làm người giám hộ cho con hoặc ông và bà cùng làm người giám hộ cho cháu.

➣ Xem chi tiết:

• Quy định về giám hộ. 
• Phân biệt giám hộ đương nhiên và giám hộ cử.

2. Đại diện là gì? Người đại diện hợp pháp là gì?

Theo Điều 134 Bộ luật Dân sự 2015, đại diện là việc pháp nhân hoặc cá nhân (được gọi là người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của pháp nhân hoặc cá nhân khác (được gọi là người được đại diện) để xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự. 

Người đại diện hợp pháp là người có quyền đại diện cho cá nhân hoặc pháp nhân theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, thuộc 1 trong 2 trường hợp sau:

➧ Người đại diện theo ủy quyền: 

• Có thể là cá nhân hay pháp nhân, nhận sự ủy quyền làm người đại diện xác lập, thực hiện các giao dịch cho một cá nhân hoặc pháp nhân khác.
• Các tổ chức không có tư cách pháp nhân (hộ gia đình, hợp tác xã, tổ chức khác) có thể ủy quyền cho một cá nhân hoặc pháp nhân làm người đại diện của mình.
• Người đại diện theo ủy quyền có thể là người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi, trừ trường hợp pháp luật quy định giao dịch dân sự phải được xác lập, thực hiện bởi người từ đủ 18 tuổi trở lên.

➧ Người đại diện theo pháp luật: 

Là người thực hiện quyền đại diện theo điều lệ của pháp nhân, theo chỉ định của cơ quan có thẩm quyền hoặc theo quy định của pháp luật. Cụ thể:

• Người đại diện theo pháp luật của cá nhân có thể là: cha, mẹ, người giám hộ hoặc cá nhân, pháp nhân khác do Tòa án có thẩm quyền chỉ định.
• Người đại diện theo pháp luật của pháp nhân là: 
  • Người được pháp nhân chỉ định theo điều lệ, người được pháp luật quy định hoặc người do Tòa án có thẩm quyền chỉ định.
  • 1 pháp nhân có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật nhưng phải đảm bảo tuân thủ quy định tại Điều 140 và Điều 141 Bộ luật Dân sự 2015.

Lưu ý: 

Đối với các giao dịch pháp luật quy định cá nhân phải tự mình xác lập, thực hiện thì không được thực hiện thông qua người đại diện.

➣ Xem thêm:

• Người đại diện theo pháp luật và người đại diện theo ủy quyền - Cách phân biệt.
• Quy định về người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.

III. Điểm giống giữa giám hộ và đại diện là gì?

Về cơ bản, giám hộ và đại diện đều là cơ chế pháp lý nhằm bảo đảm quyền & lợi ích hợp pháp của cá nhân hoặc pháp nhân trong trường hợp các đối tượng này không tự mình thực hiện được các quyền và nghĩa vụ theo đúng quy định của pháp luật. Cụ thể:

• Người giám hộ và người đại diện hợp pháp đều có quyền & nghĩa vụ thay mặt người được giám hộ, người được đại diện thực hiện các giao dịch dân sự, các hoạt động pháp lý theo quy định của pháp luật.
• Mục đích chung của giám hộ và đại diện là bảo vệ quyền & lợi ích hợp pháp của người được giám hộ, người được đại diện trong phạm vi mà pháp luật quy định.
• Đối tượng được bảo vệ đều có bao gồm: người chưa đủ 18 tuổi, người bị mất năng lực hành vi dân sự, người gặp khó khăn trong việc làm chủ hành vi, nhận thức.
• Việc giám hộ và đại diện đều phải được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. 

IV. So sánh, phân biệt giám hộ và đại diện

Bên cạnh những điểm tương đồng nêu trên thì giữa giám hộ và đại diện còn có nhiều điểm khác biệt như sau: 

1. Về trách nhiệm của người giám hộ và người đại diện

2. Về đối tượng được giám hộ hoặc được đại diện

3. Ai có thể làm người giám hộ, người đại diện?

Ghi chú:

(*) Các đối tượng không được làm người giám hộ quy định tại khoản 3, khoản 4 Điều 49 Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm:

• Các nhân đang trong giai đoạn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
• Cá nhân đã từng bị Tòa kết án mà chưa được xóa án tích về 1 trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, danh dự, sức khỏe, nhân phẩm hoặc tài sản của người khác.
• Cá nhân đã bị Tòa tuyên bố hạn chế các quyền đối với con chưa thành niên (con dưới 18 tuổi).

4. Về căn cứ xác lập người giám hộ và người đại diện

➣ Xem chi tiết: Thủ tục đăng ký người giám hộ.

5. Về thời điểm xác lập giám hộ và đại diện

6. Về thời hạn giám hộ và đại diện

7. Về thời điểm chấm dứt giám hộ và đại diện

8. Về số lượng người giám hộ và đại diện

V. Các câu hỏi thường gặp về việc phân biệt đại diện và giám hộ

1. Người giám hộ là gì?

Người giám hộ là cá nhân hoặc pháp nhân có trách nhiệm chăm sóc, bảo vệ quyền & lợi ích hợp pháp của người được giám hộ theo quy định của pháp luật về giám hộ hoặc theo sự cử, chỉ định của cơ quan chức năng có thẩm quyền.

➣ Xem chi tiết: Thế nào là người giám hộ?

2. Người đại diện theo pháp luật của cá nhân, pháp nhân là gì?

Người đại diện theo pháp luật của cá nhân, pháp nhân là cá nhân hoặc pháp nhân thay mặt và vì lợi ích của một cá nhân, pháp nhân khác trong việc xác lập & thực hiện các giao dịch dân sự, hoạt động pháp lý. Người đại diện theo pháp luật của cá nhân, pháp nhân được xác định theo quy định của pháp luật, theo điều lệ của pháp nhân hoặc do Tòa án chỉ định.

➣ Xem chi tiết: Người đại diện theo pháp luật là gì?

3. Làm sao để phân biệt giám hộ và đại diện?

Bạn có thể phân biệt người giám hộ và người đại diện thông qua các tiêu chí sau:

• Trách nhiệm của người giám hộ và người đại diện.
• Đối tượng của giám hộ và đại diện.
• Đối tượng có thể làm người giám hộ, người đại diện.
• Căn cứ xác lập người giám hộ và người đại diện.
• Thời điểm xác lập giám hộ và đại diện.
• Thời điểm chấm dứt giám hộ và đại diện.
• Số lượng người đại diện & người giám hộ.

➣ Xem chi tiết: So sánh người đại diện và người giám hộ.

4. Người đại diện và người giám hộ có điểm chung là gì?

Về cơ bản, người giám hộ và người đại diện đều là cá nhân hoặc pháp nhân thực hiện việc bảo vệ quyền & lợi ích hợp pháp của cá nhân hoặc pháp nhân khác trong phạm vi pháp luật có quy định.

➣ Xem chi tiết: Người giám hộ và người đại diện có điểm gì giống nhau?

5. Người đại diện của người dưới 18 tuổi có thể là những ai?

Người đại diện theo pháp luật của người chưa thành niên (dưới 18 tuổi) có thể là: 

• Mẹ, cha hoặc người giám hộ của người đó.
• Cá nhân, pháp nhân khác đủ điều kiện được Tòa chỉ định làm người đại diện của người đó.

➣ Xem chi tiết: Ai có thể làm người đại diện?

—

Mọi nhu cầu tư vấn pháp luật, vui lòng để lại câu hỏi, thông tin ở phần bình luận bên dưới hoặc liên hệ Luật Tín Minh theo hotline 0983.081.379 (Miền Bắc), 0933.301.123 (Miền Trung) hoặc 090.884.2012 (Miền Nam) để được hỗ trợ nhanh chóng.